Tijdens de InnovatieExpo 2021 verzorgde professor Mariana Mazzucato, één van de invloedrijkste economen van dit moment, de keynote lezing. Mazzucato is gespecialiseerd in de rol van de overheid als innovator op de vrije markt. Nadja Duykers, teamleider directie Innovatie & Kennis bij het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, reflecteert op de keynote lezing van Mazzucato.
Dit jaar kwam Mazzucato’s nieuwe boek Mission Economy: A Moonshot Guide to Changing Capitalism uit, waarin ze uitlegt welke rol overheden moeten innemen om de huidige wereldproblematiek te lijf te gaan. Zo stelt ze dat overheden moeten bepalen waar de prioriteiten liggen, en dat ze weer hun rol moeten innemen als initiator van technische innovatie.
Duykers houdt zich bezig met publiek-private samenwerking. Ook coördineert ze het Missiegedreven Topsectoren- en Innovatiebeleid. In het missiegedreven innovatiebeleid werken de Topsectoren vaak cross-sectoraal samen aan de 25 missies van het kabinet om maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Het netwerk waarin deze samenwerking plaatsvindt is uniek en noemen we de Innovatiehelix.
Versnelling door de pandemie
Mazzuccato begon haar keynote met een referentie aan “het COVID-19 moment”. Oftewel, het disruptieve tijdperk waarin de samenleving zich begin 2021 bevindt. Ze stelde dat we dit moment moeten aangrijpen om de economie te herstructureren, op een innovatievere en duurzamere manier.
Volgens Duykers is dat een natuurlijke en logische inbreng. ‘De ontwikkeling van het vaccin is immers zeer snel gegaan. Als er geen COVID-19 was geweest, dan had de vaccinontwikkeling véél langer geduurd. Als er een ramp of een pandemie plaatsvindt moet er snel en goed gereageerd worden. Onder die druk komt er dan geld vrij en mensen worden geforceerd om samen te werken. Zoals Mazzucato ook zei: “If you go to war, there is money”.’
Duykers ziet ook dat er veel ontwikkelingen versneld plaatsvinden vanwege de pandemie. ‘Denk aan de digitalisering. Die heeft een enorme vlucht genomen. Neem het voorbeeld van scholen, die moeten nu online lesgeven. Het heeft flink wat moeite gekost om dat tot stand te brengen. Het vergt veel van docenten, van leerlingen en van systeembeheerders. Zo zien we dus dat één aanleiding grote veranderingen teweeg kan brengen. Ik snap dus heel goed dat Mazzucato dit voorbeeld aangrijpt om te vragen: welke vraagstukken liggen er nog meer? En welke grote transities moeten we nog tackelen?’
‘Wat zij ook zei: we moeten niet op de rem trappen, maar het huidige tempo van innovatie vasthouden. Daar kan ik me wel in vinden.’ Het voorbeeld dat Mazzucato vaak aanhaalt is de Amerikaanse maanlanding. Kennedy zei dat er binnen tien jaar een mens op de maan moest landen. ‘De kennis en de techniek was daar niet eens klaar voor. Toch is het ze gelukt! Volgens Mazzucato juist doordat er zo’n ambitieuze doelstelling werd gesteld. Je moet zo’n moonshot hebben om naartoe te werken.’
