Einstein Telescope wordt een ondergronds observatorium voor het meten van zwaartekrachtsgolven. Krachtige laserstralen kaatsen daar straks tussen diepgekoelde, trillingsvrije spiegels aan uiteinden van kilometerslange vacuümtunnels. Het instrument wordt veel gevoeliger dan bestaande detectoren. Daardoor kan het instrument veel meer bronnen opsporen en een duizendmaal groter volume van het heelal aftasten. Onderzoekers gaan hiermee bijvoorbeeld op zoek naar de precieze structuur van neutronensterren, het geboorteproces van zwarte gaten en de structuur van het heelal direct na de oerknal. 

De grensregio van Zuid-Limburg – de Euregio Maas-Rijn – is één van de mogelijke locaties voor dit observatorium. Dit is vanwege de rust, de stabiele bodem, en het sterke ecosysteem van kennisinstellingen en hightech bedrijven. Bovendien trekt dit project tal van hoogwaardige technologische bedrijven uit binnen- en buitenland aan. De benodigde kennis en technologie (denk aan nanotechnologie, AI, quantum computing, fotonica) kan in de toekomst in veel sectoren worden toegepast. 

Investering in de toekomst

Het Nationaal Groeifonds kent 42 miljoen euro toe als ondersteuning van deze spannende ontwikkeling en reserveert 870 miljoen euro voor de toekomst. Rond 2024/2025 besluit een internationaal panel waar de Einstein Telescope wordt gebouwd. Met de toegezegde investeringen uit het Nationaal Groeifonds, heeft Nederland de basis om samen met België en Duitsland een sterke kandidatuur neer te zetten in 2024/2025. Als de bid succesvol is in 2025 adviseert de commissie over de reservering.

Gevoeligste observatorium voor zwaartekrachtsgolven ooit

Met de ondergrondse Einstein Telescope willen wetenschappers signalen opvangen van vlak na de oerknal, en onderzoek doen naar de aard van zwarte gaten. Het observatorium is daarmee van grote betekenis voor de internationale natuur- en sterrenkunde. Als opdracht aan high-tech bedrijven en als drijver van technologische vooruitgang is de Einstein Telescope ook een prachtkans voor de samenleving.

De Einstein Telescope is ontworpen om minstens tien maal nauwkeuriger te meten dan de huidige detectoren ooit kunnen halen. Dat maakt het mogelijk om een duizend maal groter volume van het heelal af te tasten op zoek naar zwaartekrachtsgolven, en om bronnen op te sporen die te zwak zijn om waar te nemen met de huidige generatie detectoren. Onderzoekers gaan bijvoorbeeld op zoek naar de precieze structuur van neutronensterren, het geboorteproces van zwarte gaten en de structuur van het heelal direct na de oerknal. Met die nieuwe inzichten willen natuurkundigen Einsteins relativiteitstheorie testen als nooit tevoren. Zo krijgen we nieuwe inzichten in ons universum.