Als een van Europa’s flagship programmes zal Horizon Europe niet alleen de financiering voor baanbrekend onderzoek en innovatie met grote impact opschalen, maar ook een sleutelrol spelen in het aanpakken van wereldwijde uitdagingen, van AI in de gezondheidszorg tot quantumcomputing en kernfusie. Naar verwachting levert elke geïnvesteerde euro tot wel €11 aan bbp-winst op tegen 2045. Commissaris voor Startups, Onderzoek en Innovatie, Ekaterina Zaharieva, verklaarde:

You spoke, we listened. Als een van de sterkste merken van Europa zal Horizon Europa onderzoek en innovatie centraal stellen in de economie- en investeringsstrategie van de EU. We zullen talenten aantrekken en behouden via “Choose Europe”, de risico’s verminderen en particuliere financiering voor onderzoek en innovatie mobiliseren, innovatieve start-ups in staat stellen en met de lidstaten samenwerken om de investeringsdoelstelling van 3 % te halen.

Vier pijlers voor onderzoek en innovatie

Het nieuwe programma is opgebouwd rond vier pijlers en ondersteunt toponderzoek, innovatie, talentontwikkeling, internationale samenwerking en verbinding tussen wetenschap en samenleving.

• Pijler I ‘Excellent Science’ heeft als doel de wetenschappelijke basis van de EU te versterken, toptalent aan te trekken en excellent onderzoek in Europa te bevorderen. Deze pijler omvat de European Research Council (ERC), de Marie Skłodowska-Curie-acties en wetenschappelijke ondersteuning voor EU-beleid via het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (Joint Research Centre). De ERC wordt uitgebreid om de ondersteuning van grensverleggend onderzoek te vergroten, met een focus op financiering van excellente onderzoekers en hun teams volgens de ‘Choose Europe’-aanpak.
• Pijler II ‘Competitiveness and Society’ ondersteunt gezamenlijke onderzoeks- en innovatieprojecten met grote maatschappelijke impact. De pijler richt zich op de concurrentiekracht van de EU in domeinen zoals de klimaattransitie, digitale technologie, defensie, industrie en ruimtevaart, in nauwe samenwerking met het European Competitiveness Fund. Ook mondiale maatschappelijke uitdagingen komen aan bod, evenals EU-missies en de New European Bauhaus-faciliteit.
• Pijler III ‘Innovation’ ondersteunt innovatie in Europa, met nadruk op de ontwikkeling van nieuwe producten, diensten en bedrijfsmodellen. De European Innovation Council (EIC) wordt uitgebreid om disruptieve projecten met hoog risico gefaseerd te financieren en krijgt daarnaast een nieuwe focus op defensiegerelateerde en dual-use startups.
• Pijler IV ‘European Research Area’ stimuleert de ontwikkeling van één Europese Onderzoeksruimte (ERA), met focus op excellentie en impact, inclusief een hervormd ‘widening’-instrument. Nieuw is dat deze pijler ook de ontwikkeling en het beheer van onderzoeks- en technologie-infrastructuren ondersteunt.

De uitvoering van het programma wordt gestroomlijnd. Dit betekent onder meer vereenvoudigde ondersteuning, een vermindering van het aantal onderwerpen en een kortere doorlooptijd tussen de sluiting van een call en de ondertekening van de subsidieovereenkomst.

Moonshot-projecten

In nauwe samenhang met het European Competitiveness Fund zal Horizon Europe ook grootschalige moonshot projects ondersteunen, die het traject doorlopen van onderzoek tot demonstratie en toepassing in de praktijk. Deze projecten worden gefinancierd via een mix van EU-middelen (Horizon Europe en het European Competitiveness Fund), nationale overheden, publieke instanties en private investeerders. Ze zijn bedoeld om Europa te positioneren als wereldleider op strategische terreinen en doorbraken te stimuleren op gebieden zoals quantumcomputing, kernfusie, schone luchtvaart, next-generation AI, regeneratieve therapieën, de ruimte-economie, geautomatiseerde mobiliteit, datasoevereiniteit, nul watervervuiling en oceaanobservatie.

Onderdeel van de investeringsstrategie van €2 biljoen

De uitbreiding van Horizon Europe is nauw verbonden met de ambities van het voorgestelde Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2028–2034. Het programma werkt nauw samen met het European Competitiveness Fund en omvat de volledige innovatiewaardeketen (van onderzoek tot markt) terwijl het tegelijk bruggen slaat tussen verschillende beleidsvelden. Deze inspanningen versterken de strategische autonomie van de EU op het gebied van kritieke technologieën, ondersteunen een sterke interne markt en dragen bij aan een toekomstgericht innovatie-ecosysteem.

Het MFK introduceert daarnaast nationale en regionale partnership-plannen om gerichte lokale impact te garanderen en versterkt de investeringen in schone technologie, veerkracht en defensie. Horizon Europe sluit naadloos aan bij deze strategie en maximaliseert de hefboomwerking van publieke en private middelen, met resultaten die nationale begrotingen alleen niet kunnen realiseren.

Onderhandelingen tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie zullen de definitieve structuur en het budget van Horizon Europe binnen het nieuwe MFK bepalen.

Lees meer over de EU-voorstellen voor Horizon Europe en het bredere MFK 2028–2034 in de officiële artikelen van de Europese Commissie:

Horizon Europe 2028 - 2034   MFK 2028-2034