Netbeheerders zijn bezig met de grootste verbouwing van ons energiesysteem. Ondertussen blijft de winkel open en worden de meest ambitieuze investeringsplannen ooit gepresenteerd. Tot en met 2026 lopen de jaarlijkse investeringen op tot ruim 8 miljard euro per jaar in de Nederlandse gas- en elektriciteitsnetten. Om de enorme klus van de energietransitie te klaren stellen netbeheerders daarbij ingrijpend andere werkwijzen voor waarmee een forse versnelling van het uitbreiden van de energienetten mogelijk is.
Consumenten rijden, verwarmen en koken steeds vaker elektrisch en ook grote, industriële klanten elektrificeren hun fossiele processen op grote schaal. Daarnaast bouwt Nederland bijna 1 miljoen woningen tot 2030. Dat is goed nieuws voor de energietransitie en de maatschappij. De toegenomen vraag naar transportcapaciteit betekent ook dat er flinke netuitbreidingen nodig zijn om alle klanten te kunnen helpen. Ook blijven investeringen in het landelijk gastransportnet noodzakelijk om veilig, betrouwbaar en efficiënt gastransport te kunnen garanderen.
Op 18 oktober is een stevig pakket aan maatregelen gepresenteerd, omdat de vraag naar energie sneller stijgt dan dat netbeheerders kunnen bouwen. Het gebrek aan capaciteit op het energienet en de grote ruimtelijke uitdaging maken dat we over alle opgaven, sectoren en ketens heen integraal afwegingen en keuzes moeten maken: wat kunnen we wél en wat kunnen we niet op korte en lange termijn realiseren.
Om te bepalen waar en wanneer energie-infrastructuur wordt aangelegd, uitgebreid en onderhouden, publiceren de netbeheerders elke twee jaar hun investeringsplannen. In deze investeringsplannen staat welke investeringen de netbeheerders in de jaren 2024, ’25 en ’26 in de energienetten doen. Ook wordt er een inschatting gemaakt van de investeringen die de komende tien jaar nodig zijn.
Samen met belanghebbenden
Netbeheerders maken deze investeringsplannen in overleg met belanghebbenden, zoals Rijksoverheid, provincies, gemeenten en marktpartijen. In deze editie zijn voor het eerst ook de provinciale energieplannen (pMIEK) -de belangrijkste maatschappelijke projecten die noodzakelijk zijn voor de ontwikkeling van het provinciale energiesysteem- meegenomen. De investeringsplannen liggen nu ter consultatie en worden op 1 januari ingediend bij de Autoriteit Consumenten en Markt (ACM).
Er moeten prioriteiten gesteld
“Er liggen hele ambitieuze plannen”, zegt Hans-Peter Oskam, directeur beleid en energietransitie Netbeheer Nederland. “Maar de vraag naar transportcapaciteit groeit sneller dan het tempo waarin de netbeheerders het elektriciteitsnet kunnen uitbreiden. Zelfs met de aangekondigde recordinvesteringen kunnen we in de jaren ’24, ’25 en ’26 nog niet alle energie-infrastructuur bouwen die er nodig is. We schatten aan zo’n driekwart van de huidige aanvragen te kunnen voldoen. Dat betekent dat er prioriteiten moeten worden gesteld. We stellen dagelijks de vraag: wat doen we nu en wat later? Daarom doen we vandaag ook het voorstel over hoe we de uitvoering van onze werkzaamheden kunnen versnellen.”
Nationale Uitvoeringsagenda Regionale Infrastructuur
Netbeheerders zijn sterk aan het opschalen en bouwen zoveel mogelijk infrastructuur bij. Maar dat is niet genoeg. De uitvoering moet sneller. Dat kan alleen door samen - netbeheerders, aannemers, opdrachtgevers en (mede)overheden – planmatiger te werken met het vizier gericht op de opbouw van het energiesysteem. De uitvoering wordt hierdoor logischer en gaat sneller.
Woensdag 1 november publiceren netbeheerders daarom ook een voorstel voor een Nationale Uitvoeringsagenda Regionale Infrastructuur, waarin de regionale netbeheerders een aanzet doen hoe deze versnelling wordt gerealiseerd. Netbeheerders willen over deze Uitvoeringsagenda met stakeholders in gesprek, om samen te kijken hoe de versnelling kan worden gerealiseerd. Netbeheer Nederland ziet deze Nationale Uitvoeringsagenda Regionale Infrastructuur als de start van een landelijke dialoog over de uitvoering.
De dialoog zorgt voor perspectief voor alle energiegebruikers, van industrie tot consument, doordat duidelijk wordt welke infrastructuur op korte termijn gerealiseerd kan worden. Zo willen de regionale netbeheerders bijvoorbeeld zo efficiënt mogelijk werken met ‘productiekaravanen’ die wijk voor wijk het net toekomstbestendig maken en door zogenaamde ‘vergunningfabrieken’ die zorgen dat er sneller grond beschikbaar is voor de benodigde infrastructuur.
Naast de toenemende snelheid in uitvoering, zorgt de uitvoeringsagenda voor transparantie en voorspelbaarheid van het uit te voeren werk. Door inzet van de agenda weten alle betrokkenen eerder waar er wanneer aan de energie-infrastructuur wordt gewerkt.
