In de podcastserie die we maken in samenwerking met IO+: 'De mensen van Holland High Tech', leer je de mensen van Holland High Tech (de topsector High Tech Systemen en Materialen) kennen. Quantum, duurzame mobiliteit, veiligheid. Hightech speelt een steeds grotere rol in ons dagelijks leven. Vandaag interviewen we Hans van der Weijde. Hij is betrokken bij Holland High Tech als programmaraadslid voor het innovatiedomein Circulaire Economie. Daarnaast is hij werkzaam bij Tata Steel op de R&D-afdeling. Van der Weijde vertelt over hoe het er voor staat met de circulaire economie van Nederland. “We moeten veel meer gaan nadenken over hoe we producten ontwerpen.”
Podcast Hans van der Weijde, programmaraadslid Circulaire Economie en Director Strategy, Programme Management and External Relations bij Tata Steel Nederland R&D.
Beluister de podcast via Spotify
Hoe zou jij jezelf omschrijven in één woord?
“Als ik het in één woord moet samenvatten, dan is het nieuwsgierig. Ik ben graag met heel veel dingen tegelijk bezig. Als er een nieuw onderwerp langskomt, wil ik me er eerst zelf even in verdiepen voordat ik het doorgeef aan iemand anders.”
Jij bent dus programmaraadslid voor het innovatiedomein Circulaire Economie. Wat houdt dit innovatiedomein in?
“Bij een circulaire economie denken veel mensen meteen aan recycling. Maar dat is eigenlijk maar een klein stukje van het verhaal. Circulair betekent veel meer. Voordat je iets maakt, moet je je afvragen: kan ik dit niet slimmer doen? Kan dit product gemaakt worden met minder materiaal? Kunnen we biomaterialen of gerecycled materiaal gebruiken? Kunnen we het product robuuster maken zodat het langer meegaat? Pas als iets écht niet meer te gebruiken is, komt recyclen in beeld.
Kijken we naar de hightechsector, dan zien we dat het nu bijvoorbeeld nog heel normaal is om een iPhone maar drie jaar te gebruiken en dan te vervangen. Producten als smartphones gaan vaak maar een paar jaar mee, terwijl er veel kostbare materialen in zitten.”
Hoe zien jouw werkzaamheden eruit voor Holland High Tech?
“Als programmaraadslid adviseer ik, samen met de hele programmaraad, het bestuur van Holland High Tech over programma’s, projecten, calls en ontwikkelingen, maar mijn ambitie is ook om te zorgen dat andere programma’s binnen en buiten Holland High Tech meer over circulaire economie gaan nadenken. Het is tenslotte een overkoepelend thema — je kunt circulaire economie niet in één hokje stoppen.
Samenwerking tussen overheid, kennisinstellingen en bedrijven is cruciaal, en binnen Holland High Tech komt dat goed samen. De meeste projecten zijn publiek-private samenwerkingen. Daarbij werken bedrijven en onderzoeksinstellingen. Dit ecosysteem is al jarenlang goed ontwikkeld binnen de topsectoren, en vergeleken met andere landen doet Nederland het op dat gebied behoorlijk goed.”
En waar hou jij je mee bezig bij Tata Steel?
“Met het inhoudelijk aansturen van ons R&D-programma, waar 250 mensen aan werken. Ik ben verantwoordelijk voor wat we daar doen — van onderzoek naar onze eigen fabrieken en het terugdringen van emissies, tot samenwerking met klanten en universiteiten. We hebben veel projecten lopen, maar het grootste en misschien ook wel meest inspirerende project is de verduurzaming van de site in IJmuiden.”
Waar zijn we in Nederland al goed in wat betreft circulariteit?
“In Nederland, en eigenlijk in heel West-Europa, zijn we goed in metaalrecycling: bepaalde metaalstromen worden al voor wel 90% gerecycled. De sorteertechnologie is enorm verbeterd: machines die in een tempo van 50 meter per minuut individuele stukjes afval of schroot herkennen en sorteren. Ik was laatst bij een aluminiumbedrijf dat zo’n installatie heeft ontwikkeld, samen met partners. Ze sorteren aluminium op basis van legeringselementen. Daardoor kan het materiaal beter worden hergebruikt.
Wij zijn in Nederland daarnaast sterk in systeemintegratie. Neem bijvoorbeeld ASML, een wereldtopper op dat gebied van verschillende technologieën en onderdelen samenbrengen tot één werkend systeem. Misschien is dat wel de rol die we als land zouden moeten pakken op het gebied van circulariteit.”
Wat kan Nederland beter doen als het gaat om circulaire economie?
“We moeten veel meer nadenken over hoe we producten ontwerpen. Dat is lastig, want veel producten die we gebruiken komen uit het buitenland. Dan heb je op de ontwerpkant minder invloed. Maar via het inkoopbeleid van bedrijven en de overheid, en via regelgeving, kun je wél eisen stellen. Nederland is soms wat trager in het nemen van dergelijke beslissingen, mede doordat verantwoordelijkheden verdeeld zijn over verschillende ministeries. Sommige landen, zoals Frankrijk, zijn veel sneller.
Daarnaast: waardevolle materialen worden in Nederland vaak nog steeds bestempeld als afval, terwijl ze in werkelijkheid nog prima opnieuw gebruikt kunnen worden. Daar moet iets veranderen.”
Heb je nog een boodschap aan de lezer die je kwijt wil?
“We hebben het veel gehad over onderzoek en bedrijven, maar uiteindelijk is de individuele consument ook belangrijk: iedereen koopt en gebruikt producten. Ik denk dat de grootste impact kan ontstaan als mensen leren slimmere keuzes te maken: bewust kopen, goed omgaan met spullen en repareren in plaats van weggooien.”
