Kansen voor Nederland bij de energietransitie

Batterijen zijn een sleuteltechnologie voor de energietransitie. Ze vormen een belangrijk middel voor verduurzaming van de mobiliteitssector en kunnen zorgen voor stabilisatie van het elektriciteitsnet. Europa investeert gigantisch in batterijproductie met ruim 6 miljard in ‘Important Projects of Common European Interest’.

Kansen voor Nederland

Dat batterijen een grote rol spelen in de energiesystemen van nu en de toekomst is evident. Maar of Nederland in deze globale waardeketen een rol van betekenis kan spelen, hangt sterk af van of we nu durven te investeren teneinde een florerend nationaal batterij-ecosysteem te laten groeien.

Nu al zijn 250 partijen actief als ontwikkelaars en gebruikers van nieuwe batterijen. Deze partijen hebben een potentieel verdienvermogen van ruim 2,5 miljard euro in 2030. De nieuwe Actieagenda Batterijsystemen laat zien waar deze kansen liggen: nieuwe materiaalinnovaties, elektrisch zwaar transport en recycling.

Daarom is de Actieagenda Batterijsystemen opgesteld door een expertgroep afkomstig uit het bedrijfsleven en de kennisinstellingen. Holland High Tech heeft hier aan meegewerkt. De Actieagenda wordt ondersteund door Rijksoverheid en de topsectoren.

Doel van de actieagenda

De ambitie van deze actieagenda is daarmee om Nederland, en haar bedrijven en kennisinstellingen, sterker te positioneren op het gebied van batterijsystemen en de bijbehorende waardeketen. Zo creëren we kansen binnen de Europese waardeketens in een explosief groeiende markt en faciliteren we de omslag naar een CO2. Het doel van deze actieagenda is om aan te geven: Welke kansen er liggen voor Nederland, wat de sector (bedrijfsleven + kennisinstellingen) daarvoor zelf gaat doen en welke steun nodig is vanuit de topsectoren en de nationale en regionale overheid. 

Batterijen als schakel in de energietransitie

Voor een toekomst met meer duurzaam opgewekte energie vormen batterijen een steeds belangrijkere schakel in het regelen van onbalans tussen opwekking en gebruik, en daarmee het verlagen van de afhankelijkheid van elektriciteitscentrales. Daarnaast vormen geëlektrificeerde mobiliteitsoplossingen een duurzaam alternatief voor diesel en benzine. Ook consumenten raken hiervan overtuigd: zelfs in het voor de autobranche dramatische coronajaar was er nog een duidelijke stijging in het aantal verkochte elektrische auto’s (62.000 naar 70.000).

Door de toenemende elektrificatie van de maatschappij neemt het gebruik van batterijen nu en in de komende jaren sterk toe, tot een factor 100 tot 1.000 in 2040. Voor Nederland liggen er volop kansen op het gebied van batterijsystemen. De mobiliteitssector (met name heavy-duty) in Nederland is een belangrijke potentiële eindklant (DAF, DAMEN, VDL, maar ook kleinere partijen zoals bijvoorbeeld Ebusco).

De ruim 40.000 banen en € 20 miljard omzet in de automotive sector en 280.000 banen en € 70 miljard omzet in de maritieme sector maken deze sectoren van groot belang voor de Nederlandse economie. Nederland kent verder sterke sectoren met een duidelijk belang in toelevering van batterijtechnologie (bijvoorbeeld de machinebouw, de chemische industrie en ingenieursdiensten), en heeft bovendien een sterke kennisbasis – bijvoorbeeld op het gebied van systems engineering, fysica, materiaalkunde, circulaire technologieën en processen, interface en oppervlaktechemie en nano-elektronica, en specifiek voor batterijen; testen, certificeren en veiligheid.

Daarnaast kent Nederland een aantal veelbelovende hoogtechnologische scale-ups (bijvoorbeeld LeydenJar, Delft IMP, E-magy, LionVolt, SALD BV) naast gerenommeerde machinebouwers en ingenieursbureaus (bijvoorbeeld VDL, Demcon, Sioux). Ook kent Nederland enkele bedrijven die door middel van hun batterijen het elektriciteitsnet kunnen ondersteunen met grootschalige stationaire opslag. Denk hierbij aan een bedrijf als Elestor, dat in april 2021 een overeenkomst sloot met Vopak om hun Redox-Flow batterij op te schalen van 200 kWh naar 3.000 kWh in 2 jaar tijd.

Last-but-not-least ligt er een enorme uitdaging op het gebied van recycling en hergebruik, door ambitieuze wet- en regeling alsmede door de grote behoefte aan urban mining voor het veiligstellen van voldoende grondstoffen voor de productie van batterijen. PWC Strategy& schat het potentiële realiseerbare verdienvermogen voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen op ruim 2.500M euro in 2030. Volgens een analyse van de organisaties betrokken bij deze actieagenda zijn in totaal 236 bedrijven met 13.250 FTE actief op (onderdelen) van de batterijenwaardeketen: als ontwikkelaars van nieuwe concepten, in eindoplossingen of juist als end-of-life verwerkers.