Combinatie sleuteltechnologieën en groeimarkten focus van nieuw industriebeleid Nederland

Op vrijdag 17 oktober heeft de ministerraad op voorstel van minister Vincent Karremans (Economische Zaken) ingestemd met het nieuwe industriebeleid. De focus ligt op de zes meest kansrijke markten voor Nederland: digitale diensten (met name AI), defensiegerelateerde toepassingen, biotechnologie, halfgeleiders, innovatieve chemie en machinebouw. Het kabinet maakt met dit nieuwe industriebeleid een keuze voor de toekomst van de Nederlandse economie. Met deze nieuwe aanpak wordt per 1 januari 2026 ook het huidige topsectorenbeleid afgerond.

Wie niet kiest, verliest: nieuw industriebeleid met focus

In dit nieuwe industriebeleid wordt een combinatie gemaakt: de tien prioritaire sleuteltechnologieen uit de Nationale Technologiestrategie (2024) worden gecombineerd met groeimarkten zoals die eerder dit jaar door het ministerie van Economische Zaken zijn vastgesteld. Het nieuwe industriebeleid moet zorgen voor een industrie die in 2030 minstens 15% van het bbp vertegenwoordigt en tot gezamenlijke R&D-investeringen van minimaal 3% van het bbp. De komende maanden worden de programma’s per markt verder uitgewerkt. Daarbij kijkt het kabinet ook hoe extra middelen vrijgemaakt of herverdeeld kunnen worden.

Minister Karremans: “Door de grote uitdagingen waar we mee te maken hebben, zoals een krappe arbeidsmarkt, een vol stroomnet en toenemende geopolitieke spanningen, kunnen we het ons niet veroorloven om stil te zitten en geen keuzes te maken. Als we ook in 2040 aan de top willen staan, moeten we nu durven kiezen. Door te investeren in deze zes markten waar we echt het verschil kunnen maken en echt kunnen winnen, versterken we onze veiligheid, economische groei en toekomstige welvaart. Uiteindelijk is het heel simpel: wie niet kiest, verliest.”

Peter Stolk, voorzitter Holland High Tech en voorzitter Kennis- en Innovatieagenda Sleuteltechnologieën: “Met de duidelijke keuze voor zes groeimarkten wordt het belang van de Nationale Technologiestrategie (NTS) nog verder versterkt. Zonder uitzondering draagt ieder van de tien prioritaire sleuteltechnologieën uit de NTS bij aan het creëren van de sterke technologische basis voor de groei van deze zes markten, denk aan semiconductor technologies, quantum, energy materials, (opto)mechatronics, en nog veel meer. Wij zijn als Holland High Tech nauw betrokken bij de totstandkoming van de Actieagenda's de NTS. Hierin worden de innovatie-ambities van de NTS per sleuteltechnologie duidelijk. Deze worden eind dit jaar opgeleverd en in januari 2026 officieel gepresenteerd. We zien ernaar uit als Holland High Tech en met alle betrokkenen bij de Kennis- en Innovatieagenda Sleuteltechnologieën om aanzienlijke bijdrages te leveren aan de programma’s voor de groeimarkten en deze zo mee uit te bouwen.”

De zes markten

Het nieuwe industriebeleid focust op zes markten waarin we als Nederland wereldwijd kunnen winnen en waarvoor we als Nederland een sterke uitgangspositie hebben. De markten waarop wordt gefocust zijn geselecteerd op (1) economische potentie, (2) strategische economische positionering en (3) bijdrage aan het oplossen van maatschappelijke opgaven.

Halfgeleiders: groeit met 8,7% per jaar en zijn onmisbaar voor AI, de energietransitie en digitale veiligheid. Heeft veel niches waar Nederland een koploperspositie in heeft of kan verkrijgen, zoals quantum en fotonica.
Biotechnologie: kent sterke niches zoals cel- en gentherapie (15,4% groei per jaar) en alternatieve eiwitten (14,1% groei), en levert nieuwe medicijnen, circulaire materialen en draagt bij aan voedselzekerheid.
Defensiegerelateerde toepassingen: in het bijzonder 6G, radar, lasersatelietcommunicatie en quantum, en de bijdrage van deze groeimarkten aan het oplossen van maatschappelijke opgaven.
Digitale diensten (met name AI): groeit met gemiddeld 16,8% per jaar en versterkt onze digitale autonomie, met toepassingen in zorg, energie en veiligheid.
Machinebouw: zoals machines voor de agri-foodsector (17,1% groei per jaar), MedTech (5,2% groei per jaar) en chipmachines, en draagt bij aan zorgoplossingen, automatisering en verduurzaming.
Innovatieve chemie: groeit enorm snel, zoals biobrandstoffen (21,9% per jaar) en circulaire, biobased en geavanceerde materialen (27% per jaar), en draagt bij aan verduurzaming en het verminderen van fossiele afhankelijkheid.

Met focus

De Nederlandse overheid gaat programma’s creëren ter versterking van deze markten, zoals al eerder is gedaan voor de halfgeleiderindustrie met project Beethoven. Deze focus betekent concreet het bouwen van programma’s voor de markten, met middelen en acties zoals:

Mensen en middelen: programma’s per markt, met extra capaciteit, kennis en coördinatie van de overheid. Er wordt bekeken hoe middelen gericht kunnen worden ingezet. Dat betekent: middelen concentreren waar de grootste kansen liggen.
Markten uitbouwen: het versterken ecosystemen voor de gekozen markten en waar nodig en mogelijk het stimuleren van vraag, bijvoorbeeld via strategische inkoop door overheid en EU, zodat innovaties sneller de kans krijgen om door te breken.
Financiering en randvoorwaarden: betere toegang tot kapitaal, minder belemmerende regels en oplossingen voor ruimte, netcongestie, infrastructuur en vergunningen.
Internationale slagkracht: Nederland versterkt zijn marktpositie via het stimuleren van handel, aantrekken van buitenlandse bedrijven en investeringen, en deelname aan Europese programma’s zoals IPCEI’s, Horizon Europe en de Net Zero Industry Act.
Talent en kennis: Nederland profileren als magneet en opleidplek voor digitaal en technisch talent, en tegelijkertijd investeren in fundamenteel en toegepast onderzoek dat direct doorwerkt naar bedrijven.