Quantumtechnologieën kunnen, door het gebruik van de principes van de quantummechanica, onze samenleving revolutionaire mogelijkheden bieden. Vanwege de exponentiële rekenkracht van quantumcomputers en de mogelijkheid van quantumnetwerken om, door fundamentele natuurwetten, veilig te communiceren, zijn oplossingen mogelijk op gebieden als veilige digitale communicatie, energie-efficiëntie, medische diagnostiek, milieumonitoring en het ontdekken van nieuwe medicijnen. Vanwege hun strategisch belang krijgen quantumtechnologieën nu al aanzienlijke geopolitieke aandacht. Overheden en bedrijven hanteren specifieke beleidsmaatregelen en investeren aanzienlijke middelen met als doel competitieve voorsprong te behouden en het revolutionaire potentieel van deze technologieën te benutten.

Looptijd programma: 4 jaar | 2024 - 2027

Vraagstelling

Onze samenleving is in toenemende mate afhankelijk van rekenkracht en communicatie. De grote uitdagingen waar we voor staan vragen om veilige, krachtige methoden om te communiceren, simuleren of rekenen. Technologieën als AI, nieuwe materialen, het internet of things en bio-elektronica zijn vanuit dat oogpunt belangrijke aanjagers. De Europese Commissie en Nederland identificeren een aantal Key Enabling Technologies om oplossingen te bieden. Zulke technologieën zijn relevant in vele verschillende industriële sectoren, en daarom verbonden met aspecten als soevereiniteit, nationale veiligheid, supply-chain resilience en economische groei.

Quantumtechnologie is een van deze Key Enabling Technologies in EU-beleid, in onze Nationale Technologie Strategie en in het Groeifonds via Quantum Delta NL. Het strategisch programma Quantumtechnologie speelt hierop in. Door publiek privater samenwerking te stimuleren draagt het bij aan technologieoverdracht, en helpt het om de sterke positie die Nederland in de afgelopen decennia op dit terrein heeft verworven, vast te houden en verder te versterken. Dit doen we op de drie belangrijke toepassingsgebieden Quantum Computing, Quantum Communicatie en Quantum Sensing.

Doelstelling

Nederland heeft op het gebied van quantumtechnologie binnen Europa en wereldwijd een zeer sterke, vaak zelfs leidende, positie verworven in zowel onderzoek als valorisatie. Nederland heeft daarbij een relatief sterke samenwerking en strategiediscussie binnen de Quantum community, sterk gestimuleerd door het werk van Quantum Delta NL. Door de belofte van de technologie is de internationale dynamiek echter groot, en worden publiek en privaat aanzienlijke investeringen gedaan. Om die reden richt dit strategisch programma zich op de volgende doelen:

• Versterken van de publiek-private samenwerking in de meest beloftevolle domeinen binnen de quantumtechnologie.
• Het daarmee versterken van de kansen van Nederland om de internationale positie vast te houden en opgebouwd kennispotentieel te verzilveren.
• Het versnellen van de economische en maatschappelijke impact van deze nieuwe technologie.
• Het versterken van sleutelposities in de context van de Europese Unie.

Aanpak

Een quantumsysteem bevat veel verschillende onderdelen: een qubit chip waarop de qubits zijn geïntegreerd, complexe aansturingselektronica en bedrading, in veel gevallen een cryogeen systeem, diverse software-lagen voor de orkestratie en aansturing, en tenslotte de algoritmes en toepassingen. De Nederlandse publieke aanpak onderscheidt zich door een samenhangende benadering richting volledige systemen: de full-stack. Daarmee richt Nederland zich op meerdere beloftevolle technologieën om volledige systemen te kunnen realiseren, zonder in de fuik te lopen van een enkele technologie die uiteindelijk niet tot de winnaars kan behoren. Daarnaast geeft de aanpak nu al diverse controlepunten in toekomstige supply chains. Op deze wijze worden de kansen op succesvolle economische impact vergroot en zien wij marktleiders ontstaan in het Nederlands ecosysteem.

Indieners

De PPS-projecten zijn gericht op het verder versterken van technologieontwikkeling bij onze bestaande en komende quantum bedrijven, en bij de toeleveranciers daar omheen die we in toenemende mate aansluiting zien zoeken en vinden bij de quantum community. Dit strategisch orogramma ondersteunt daartoe samenwerking tussen kennisinstituten zoals TUDelft/QuTech, TNO, het Hendrik Casimir Instituut in Eindhoven, Universiteit Leiden, het CWI in Amsterdam, het MESA+ Instituut in Enschede, de overheid en de private sector (industrie en MKB-bedrijven) om de brede commercialisering van de quantumtechnologieën te versnellen.

Relatie met urgente transities, KIA's en technologieën

Quantumtechnologie leunt in hoge mate op een aantal belangrijke enabling technologies: photonica, nanotechnologie, cryogene technologie, ICT en hoogfrequente elektronica. De fabricage van complete quantumsystemen vereist innovaties in al deze domeinen. Quantumtechnologie wordt gezien als een grote belofte om vooruitgang te bereiken in wezenlijke domeinen als duurzaamheid, veiligheid en gezondheid.