De Europese Commissie heeft recent een verordening aangenomen waarmee de EU-lijst van dual-use-goederen wordt geactualiseerd. Hiermee centraliseert Brussel de handhaving van exportcontroles op gevoelige (dual-use) technologieën en breekt de Commissie met het bestaande systeem waarin internationale afspraken via het Wassenaar Arrangement leidend waren. Dit multilaterale overleg loopt al langer vast, doordat Rusland herhaaldelijk tegenstemt bij het toevoegen van nieuwe technologieën.
Nieuwe EU-maatregel
Volgens de Financial Times gaat het om de eerste keer sinds de Russische invasie van Oekraïne in 2022 dat de Europese Commissie zonder internationale consensus optreedt. De Commissie stelt dat uniforme EU-controles effectiever en transparanter zijn en zorgen voor een gelijk speelveld voor bedrijven. De maatregel voegt nieuwe technologieën toe aan de Europese exportlijst, waaronder:
- quantumcomputers en cryogene koelsystemen
- halfgeleiderproductiemachines en geïntegreerde circuits
- coatings voor toepassingen bij hoge temperaturen
- 3D-printers
- peptidesynthesizers
- pellicles voor EUV-lithografie (dunne membranen voor chipproductie)
Daarnaast zijn definities en technische parameters aangescherpt om de reikwijdte van de bestaande controles te verduidelijken. Voor de export van goederen die vallen onder deze technologieën is een vergunning in de toekomst verplicht. De lijst treedt naar verwachting in november 2025 in werking, tenzij lidstaten of het Europees Parlement bezwaar maken.
Inzet op economische veiligheid
Europarlementariër Bart Groothuis noemt de stap in Het Financieele Dagblad “vitaal voor de economische veiligheid van Europese bedrijven”. Tegelijkertijd waarschuwen waarnemers de EU om voorzichtig te blijven in haar relatie met China, dat zelf exportrestricties inzet, bijvoorbeeld op kritieke mineralen.
Nederland was al onderwerp van geopolitieke druk. Zo legde Denk Haag onder Amerikaanse druk beperkingen op aan ASML, om de export van geavanceerde chipmachines naar China stop te zetten. Door de bevoegdheden te centraliseren wil de Europese Commissie voorkomen dat individuele lidstaten afzonderlijk onder dergelijke druk komen te staan. Het besluit past daarmee in de bredere strategie, waarmee de EU inzet op economische veiligheid en technologische soevereiniteit.
Verder lezen:
Update van de Dual-Use lijst van de Europese Unie
