In het rapport De route naar toekomstige welvaart (12 december 2025), opgesteld voor het ministerie van Economische Zaken, stelt Peter Wennink dat Nederland op een kruispunt staat. Zonder hogere arbeidsproductiviteit komt de financiering van publieke voorzieningen structureel onder druk te staan. Om minimaal 1,5% tot 2,0% structurele groei te realiseren, is volgens het rapport € 151 tot € 187 miljard aan productiviteitsverhogende investeringen nodig.
Peter Stolk, Voorzitter Holland High Tech:
De gepresenteerde adviezen vormen een essentiële basis voor het versterken van het innovatie- en industrielandschap in Nederland, waaronder de high-tech sector.
Vier strategische domeinen, met concrete proposities
In het rapport is een brede publiek-private inventarisatie uitgevoerd: 51 uitgewerkte proposities met samen € 126 miljard investeringspotentieel, waarvan 70% privaat. De pijplijn is meerjarig en bedoeld als kern voor een Nederlandse investerings- en industrialisatiestrategie.
De adviezen zijn geclusterd in vier domeinen die direct aansluiten op de kennis- en innovatieopgaven:
- Digitalisering & AI: € 49,3 mrd (o.a. AI Gigafabriek, QuantumValley, fotonische chips, robotica).
- Energie- en klimaattechnologie: € 26,3 mrd (o.a. vergroening krakers, CCU/carbontech, waterstofketens, batterij- en kritieke-mineralenprojecten, PFAS-verwijdering).
- Life Sciences & Biotechnologie: € 37,9 mrd (o.a. Biotech Nexus, ATMP-campus, diagnostiekplatforms, AI in beeldvorming en interventies).
- Veiligheid & weerbaarheid: € 2,9 mrd, met nadruk op niches zoals drone-ecosystemen, satellietcapaciteit en autonome maritieme systemen, voortbouwend op bestaande programma’s.
Randvoorwaarden: van beleid naar uitvoeringskracht
Het rapport stelt dat Nederland niet kampt met een gebrek aan ideeën, maar met blokkades in de uitvoeringspraktijk. Genoemd worden onder meer:
- Vergunningverlening die traag en onzeker is en het stikstofslot dat ontwikkeling blokkeert.
- Netcongestie (meer dan 14.000 bedrijven wachten op aansluiting) en relatief hoge elektriciteitsprijzen.
- Tekorten aan STEM-talent en belemmeringen voor internationale kenniswerkers.
Ook wordt gewezen op structurele kwetsbaarheid van de digitale infrastructuur (zeekabels/datacenters/glasvezel) en het belang van innovatie-ecosystemen en mainports als economische knooppunten.
Nieuwe instrumenten: NIB en NABI
Voor het realiseren van de innovatieagenda is volgens het rapport € 62 miljard aan publieke investeringen in randvoorwaarden nodig (tienjaarsindicatie). Daarnaast worden twee ‘anker-instellingen’ voorgesteld:
- Nationale Investeringsbank (NIB)
Bundelt bestaande instrumenten en financiert publiek-privaat de investeringen in technologie en infrastructuur; € 10 – € 20 miljard werkkapitaal kan tot € 100 miljard mobiliseren. - Nationaal Agentschap voor Baanbrekende Innovatie (NABI)
DARPA-achtig, autonoom, met € 1,5 – € 2,0 miljard meerjarig budget; inclusief een strategie waarin de overheid vaker optreedt als launching customer.
Besturing: chef sache, commissaris en investeringsberaad
Het rapport bepleit een governance-omslag om verkokering te doorbreken en tempo te maken: toekomstige welvaart moet chef sache zijn op het hoogste politieke niveau, ondersteund door een onafhankelijke Commissaris Toekomstige Welvaart met uitvoeringsunit, fonds en wettelijke doorzettingskracht, en met een Nationaal Investeringsberaad voor structurele publiek-private afstemming.
